Ken je die reclame van Hornbach nog, waarin de bouwmarkt op zoek is naar een paar ‘gestolen’ letters uit het logo? Nou, gevonden hoor! Er staat eentje te shinen in het Buchstabenmuseum in Berlijn. Als liefhebber van grafische vormgeving en typografie kon een bezoek aan dit museum niet ontbreken. Het is even zoeken, want het zit verstopt in de catacomben van een spoorviaduct, maar het is de moeite waard. Helemaal voor mensen die net als ik blij worden van een fraai lettertype.

Buchstaben – boekstaven?

Voor ons Nederlanders is het een gek woord: Buchstaben. Ik moest het ook opzoeken wat er nu precies mee bedoeld wordt. Volgens Van Dale betekent het letters. Je kunt er het Nederlandse woord ‘boekstaven’ in herkennen, wat op schrift stellen, opschrijven, betekent. En om te schrijven heb je nodig? Juist. Letters.  Het woord ‘boekstaaf’ heeft trouwens een bijzondere taalkundige herkomst.

Terug naar Berlijn, terug naar het Buchstabenmuseum, een museum vol letters.

Op zoek naar het ‘letter’museum in Berlijn

We pakken de U-bahn en stappen uit bij station Hansaplatz, het museum is hier slechts een paar honderd meter van verwijderd. We staan eerst nog even wat verdwaasd om ons heen te kijken…. wáár dan? De navigatie op de telefoon leidt ons langs een roodbakstenen viaduct, treinen denderen er bovenlangs.  Vlak voordat we een donkere onderdoorgang in willen lopen, verraden vlaggetjes de ingang van het Buchstabenmuseum. Gevonden!

Museum ónder en in een viaduct

We worden ontvangen door Dirk, die hier als vrijwilliger werkt en veel weet van alles wat in dit bijzondere museum te zien is. De expositieruimte zit letterlijk IN het viaduct. In Berlijn noemen ze het de Stadtbahnbogen, genoemd naar de gebogen vormen die voor stevigheid van het bakstenen viaduct dienen. Dirk pakt een speciaal aanwijsstokje waarmee hij oude neonverlichting nog een keertje kan laten oplichten. In dit museum zijn drieduizend! verschillende letters te bewonderen.

Buchstabenmuseum: eerste ter wereld

Het Buchstabenmuseum is het eerste museum ter wereld dat letters en naamlogo’s uit de openbare ruimte verzamelt en tentoonstelt als onderdeel van de stadsgeschiedenis. Zo’n 90 procent van de letters die hier te zien zijn, komt uit Berlijn. Ze zijn afkomstig van logo’s van winkels, hotels, restaurants, bedrijven en merken. Gevonden, gedoneerd, gered van verval of van de schroothoop. Een paar opvallende letters en logo’s:

De enorme A van AEG – Ruim drie meter hoog. Enige wat niet te koop is in dit museum, (bijna) alle andere letters wel.

De G van Wladimir Klitschko – Klitschko is nu burgemeester van Kiev, maar ooit wereldkampioen boksen.  Hij bokste in 2014 het hele alfabet bij elkaar voor het goede doel. In 2020 kreeg het Buchstabenmuseum de letter G gedoneerd.

De H van Hornbach – Een van de ‘gestolen’ letters van Hornbach.

De K’s van Koka Kola – Het naamlogo van Coca Cola maar dan in Cyrillisch schrift.

De ‘robotletters’ – Logo van van het computerbedrijf Robotron (DDR-tijd).

De EI – Het kenmerkende lettertype van Seiko

Mis het winkeltje van het Buchstabenmuseum niet

En zo zijn er nog honderden voorbeelden van bijzondere letters, lettertypes en logo’s te vinden in het Buchstabenmuseum. Ook in het winkeltje van het museum zijn er voor typografische nerds zoals ik leuke hebbedingen te vinden. Met het boekje ‘Berlin Topography‘* en een stapel kaarten lopen we het museumviaduct weer uit.  We kunnen nu nooit meer ‘normaal’ door een stad lopen zonder op logo’s en letters te letten…

Buchstabenmuseum
Stadtbahnbogen 424
Berlijn
Openingstijden:
Donderdag – zondag van 13.00-17.00 uur
Entree: €12,00 pp

• Het Lippenstiftmuseum
• Eindeloos treuzelen op markten

MEER BERLIJNINSPIRATIE

Vind hier de leukste hotels van Berlijn!