Denk je aan Turkije, dan zie je misschien zon, zee en strand voor je. Spoiler: zal in dit artikel niet het geval zijn. Het land op de grens van Europa en Azië biedt zoveel meer. Waanzinnige landschappen, ondergrondse steden, Romeinse nederzettingen: Turkije heeft me echt verrast. Mijn avontuurlijke roadtrip was tegelijktijd een skytrip én ontdekkingsreis.

Een bizar landschap.  Tientallen enorme ‘lampions’. Een oorverdovende stilte. Ik zweef in een ballon boven Cappadocië in Turkije en beleef een surrealistische sky-trip. We hebben geluk gehad: de weersomstandigheden waren deze (vroege) ochtend  ideaal. Te veel wind of slecht weer en het feest gaat niet door.

Voor dag en dauw naar de Rozenvallei

Een paar uur eerder, zo rond half vijf in de ochtend, ging de wekker in mijn hotelkamer in Ürgüp. Ik had graag wat langer geslapen in dit bijzondere hotel dat deels in de rotsen is uitgehouwen, maar voor een ballonvaart boven Cappadocië moet je nu eenmaal vroeg je bed uit. De luchtballonnen ‘varen’ namelijk alleen in de vroege uren, zo rond zonsopkomst. Dan is de kans op rustig weer het grootst, vandaar. Dus stapten we voor dag en dauw in de bus die ons naar het ‘vliegveld’ in de Rozenvallei bij de luchtballon-hotspot Göreme brengt. Langzaam maar zeker ontwaakt ook Cappadocië uit haar slaap.

TIP: Dikke jas mee! In het centrale deel van Turkije – waar Cappadocië deel van uitmaakt – kan het ook in het voor- en najaar behoorlijk fris zijn. Ook omdat het op meer dan 1000 meter hoogte ligt.

Zweven boven een sprookje

Aangekomen in de Rozenvallei is het nog schemerig. Om ons heen licht de een na de andere ballon op als ze worden gevuld met warme lucht, aangedreven door enorme gaskanonnen. Het eerste ochtendlicht dient zich aan als we in de grote mand stappen. Contouren van het landschap van Cappadocië worden zichtbaar. En dan…. zachtjes, heel zachtjes, worden we opgetild, de ruimte in. Om ons heen kleurrijke ballonnen. Onder ons een landschap dat zo uit een sprookje van Duizend-en-een-nacht komt. Sprakeloos kijk ik om me heen.

Cappadocië

Cappadocië ligt in centraal Turkije, de naam betekent ‘land van de mooie paarden’. Het landschap is in miljoenen jaren gevormd. Ooit stonden hier vele vulkanen, nu zijn er nog drie (slapende) vulkanen over. De vele uitbarstingen vormden een tufsteenlandschap. Samen met het overal aanwezige kalksteen boetseren ze de bijzondere vormen van Cappadocië. Door verwering en erosie ontstond het grillige landschap met bijzondere vormen. De ‘fairy chimneys’ (sprookjesschoorstenen, in het Nederlands worden deze rotsformaties aardpiramides genoemd) zijn vooral tot de verbeelding sprekend. Op vele plekken in Cappadocië vind je grotwoningen, te herkennen aan de raampjes die je nog overal ziet. Al in de prehistorie vonden mensen hier een (veilig) onderkomen. In Cappadocië zijn 36 ondergrondse steden maar sinds de jaren ’50 is grotbewoning verboden. Sommige rotswoningen, rotskerken en ondergrondse steden zijn te bezoeken.

Morning kiss boven Turkije

Yasin manoeuvreert zijn luchtballon behendig langs die van zijn collega’s. Af en toe raken de ballonnen elkaar. “Geen paniek”, klinkt het geruststellend. “Een morning kiss is niet gevaarlijk.” Hij vaart langs de hoge pieken, ‘sprookjesschoorstenen’ en andere bijzondere plekken van Cappadocië terwijl hij zijn ballon rustig om zijn as laat draaien, zodat iedereen goed zicht heeft op het bijzondere landschap. Het wordt steeds lichter maar een dik wolkenpak boort ons een mooie zonsopkomst door de neus. Nou ja, je kan niet alles hebben. Ik ben al blij dat we in de lucht zijn. Het landschap is net zo mooi en de ervaring wordt er niet minder door. Stil zweven – zolang Yasin niet aan het gas komt – boven dit miljoenen jaren oude landschap zorgt voor een mystieke gebeurtenis.

Afsluiting met bubbels

Na ongeveer anderhalf uur stuurt onze kapitein zijn ballon naar de landingsplek. Langzaam nadert hij een plek waar een aanhangwagen staat. Hij gaat toch niet…? Ja hoor, Yasin laat een knap staaltje stuurmanskunst zien: hij weet de grote mand precies op de aanhangwagen neer te zetten. Zo kan hij straks de mand weer naar de opslagplaats rijden zonder dat hij tien mannetjesputters nodig heeft om de loodzware mand op zijn plaats te krijgen. Collega’s staan klaar om de leeglopende ballon op te vangen en vakkundig op te vouwen. Een voor een klauteren we zo elegant mogelijk uit de mand. Zodra we letterlijk en figuurlijk weer met beide benen op de grond staan, blijkt dat kaboutertjes in de tussentijd een tafel met glazen en champagne hebben neergezet. We krijgen een flight certificate en een glas bubbels in handen gedrukt om deze bijzondere ervaring feestelijk af te ronden. Net als in 1783. Toen werd namelijk de allereerste geslaagde tocht met een luchtballon boven Cappadocië uitgevoerd. Dat werd gevierd met champagne en die traditie houdt 240 jaar later nog steeds stand. Hoewel we qua ervaringen genoeg hebben opgedaan voor deze dag, is het nog niet eens negen uur. Tijd voor ontbijt.

TIP: Heb je hoogtevrees en/of is zo’n tocht in een luchtballon helemaal niks voor jou? Er zijn diverse auto/wandelroutes door het gebied in de buurt van Göreme. Vanaf een van de hoge uitkijkpunten heb je ook een fantastisch uitzicht over het landschap en de vele ballonnen die in de lucht hangen.

Ondergrondse steden in Turkije

Tijdens de terugtocht naar het hotel moet ik de foto’s bekijken om te geloven wat ik deze vroege ochtend gezien heb. We zijn er stil van, tijdens het ontbijt. Maar veel tijd om te mijmeren is er niet, want even later gaan we weer op pad. Dit keer om Cappadocië ondergronds te bekijken. Iets ten zuiden van Göreme parkeert de bus bij een van de best bewaarde ondergrondse steden in Cappadocië: Kayamakli. Eeuwen geleden (zelfs voor onze jaartelling) hakten mensen hier, in dit vulkanische, zachte gesteente, een complete stad uit. We zien maar een klein deel van de stad, de tour door het gangenstelsel leidt ons langs woningen, kamers, keukens, kerken en zelfs een wijnmakerij. Ooit woonden hier 3500 mensen. Het is veel kruip-door-sluip-door, maar oef, wat een respect krijg je voor de bewoners die hier ooit een veilig heenkomen vonden. Eenmaal weer buiten, in de frisse lucht, worden we opgewacht door marktkooplui die hun souvenirs proberen te slijten. Ik hou het bij een versgeperst granaatappelsapje.

Pootjebaden in Turkije

Dat Turkije een groot land is, blijkt wel uit de volgende stop van de reis door het land. Een paar dagen eerder reisden we nog oostwaarts van Istanbul naar Cappadocië, nu rijden we ruim zeshonderd kilometers westwaarts, naar Pamukkale. Een tocht van zo’n acht uur die deels de Zijderoute volgt. De volgende ochtend staan we redelijk uitgeslapen bij wederom een geologisch verschijnsel: de thermale en heilzame poelen en travertijn terrassen van Pamukkale, ontstaan uit de calciumrijke rotsformaties die in deze regio te vinden zijn. Pamukkale betekent kasteel van katoen, vanwege de verschijningvorm: van een afstandje lijkt het een kasteel, opgebouwd uit wit kalksteen. Een bijzonder gezicht. Geen wonder dat hier hordes toeristen op afkomen om in het water te badderen. Dat is ook meteen de keerzijde: er kwamen zoveel mensen op de poelen af, dat het water vervuild raakte en het ‘katoenen kasteel’ zijn glans verloor. Baden kan nu op veel plekken niet meer, kijken natuurlijk nog wel. En vooruit: er is nog een route uitgestippeld waar je wel mag pootjebaden. Het is nog steeds een populaire attractie, dus we zijn blij dat we zo vroeg zijn zodat we optimaal kunnen genieten van dit bijzondere verschijnsel. Maar dat is nog niet alles wat Pamukkale te bieden heeft.

Therme2000 van de Romeinen

Even verderop ligt namelijk een antieke stad op ons te wachten: Hierapolis. De Romeinen wisten de heilzame krachten van de travertijn poelen en thermale bronnen wel te waarderen en vestigden zich in het naastgelegen Hierapolis. Al snel werd deze stad de Therme2000 van de oudheid: van heinde en verre kwamen Romeinen naar de thermenstad, waar men zich vermaakte in de heilzame bronnen en theater of op de boulevard en marktplaats. De stad werd in 1354 door een aardbeving verwoest, maar grote delen zijn nog bewaard gebleven. Je kunt zelfs zwemmen tussen de ruïnes van een van de bronnen. Bikini of zwembroek mee dus als je naar Hierapolis gaat. Nu is deze stad al aardig indrukwekkend, maar je maakt een echte reis terug in de tijd in de antieke stad Efeze, aan de westkust van Turkije, iets ten noorden van de havenstad/badplaats Kuşadasi. Om daar te komen stappen we weer in de bus, om bijna tweehonderd kilometer naar de kust te rijden.

Goed bewaard gebleven: Efeze

Efeze, zo’n drieduizend jaar geleden gesticht, lag vroeger aan zee. Nu ligt het als gevolg van verzanding vier kilometer landinwaarts. Het was een havenstad die zijn bloeitijd kende in de periode dat de Romeinen er de dienst uitmaakten. Efeze wordt gezien als de grootste, best bewaarde Romeinse stad. Hier woonden aan het begin van onze jaartelling 250.000 mensen. Het was (en is) een vruchtbaar gebied en de vallei tussen de bergen bood bescherming tegen indringers. In de vijftiende eeuw raakte Efeze in verval en verloor het door de verzanding van de haven zijn economische en logistieke status. De stad liep langzaam maar zeker leeg. En dat is met terugwerkende kracht goed nieuws voor ons, want de stad werd vergeten en bleef daardoor redelijk intact. We kijken onze ogen dan ook uit, lopen door de originele straten, poseren voor de imposante bibliotheek, fotograferen de tempels, verbazen ons over de gezamenlijke toiletten (met z’n tienen tegelijk naar de wc was voor Romeinen heel normaal) en bewonderen het odeon (theater) waar plek was voor 24.000 toeschouwers die naar voorstellingen en wedstrijden keken. Nu zijn het vooral de katten die er een hoofdrol spelen. Die lijken totaal niet onder de indruk van de historische omgeving waarin ze leven. Maar een mooie afsluiting van de ruimte-, tijd- en ontdekkingsreis vormen ze wel.

MEER TURKIJE

Tijdens mijn rondreis bezocht ik meer bijzondere locaties. Je vindt ze in dit overzicht met twaalf tips en hotspots!