Ze waren in de zeventiger en begin tachtiger jaren hét exportproduct van Zweden: ABBA. Hoewel deze immens populaire popband amper acht jaar heeft bestaan, heeft het nog steeds miljoenen fans over de hele wereld. In Stockholm is zelfs een heel museum aan Agneta, Benny, Bjorn en Annifrid geweid. De Zweedse hoofdstad wordt geroemd om het culturele aanbod en als broedplaats van Zweedse popmuziek. Niet alleen ABBA ook Avicii heeft er een ‘experience’.

ABBA-fans van over de hele wereld pakken de ferry naar Djurgården, het eiland in Stockholm waar bijzondere musea gehuisvest zijn. Om bij het ABBA The Museum te komen, hoef je alleen maar op de muziek af te gaan. De hits van de Zweedse popband komen je van verre tegemoet. Het zijn niet alleen vijftigplussers die op het museum afkomen, het publiek is opvallend jong. En dat voor een band die in de jaren ’70 immens populair was en er begin jaren ’80 al een eind aan breide. Het museum is een muzikaal tijdsdocument en een eerbetoon aan een van de grootste exportproducten van Zweden. De opzet is eenvoudig: je reist door de tijd van pre-ABBA, via tijdens-ABBA naar post-ABBA.

Ring Ring: bellen met ABBA

Geen museum met saaie plaatjes kijken, maar een muzikaal en visueel spektakel met originele kleding en instrumenten, en veel interactie verpakt in een seventies- en eightieslook. Zo kun je bellen met ABBA (‘Ring Ring’), meedansen en zingen op het podium (‘Dancing Queen’) en zelf ook eens in de spotlight staan (‘Super Trouper’).

Het begon in folkparken

Toch is het museum meer dan een verzameling hits, het heeft ook een serieus karakter en geeft een inkijkje in de Zweedse muziekhistorie. De weg naar succes was lang, getuige de zwart-witfoto’s en vintage affiches met de piepjonge muzikanten en zangers. Agnetha, Anni-frid, Björn en Benny traden lang voordat ze elkaar kenden op in folkparken. Elke stad, dorp en gehucht had zo’n ‘volkspark’ waar bandjes konden optreden, in de hoop ooit eens bekend of beroemd te worden. Het was in zo’n folkpark dat Bjorn en Bennie elkaar voor het eerst ontmoetten en besloten samen muziek te gaan maken. Later kwamen hun vriendinnen (Agnetha en Anni-frid) erbij.

De doorbraak van ABBA: Waterloo

In het begin traden ze onder hun vier namen op, de naam ABBA bestond nog niet in 1972. En ook nog niet in 1974 toen het viertal hun opwachting maakte tijdens het Eurovisie Songfestival in Brighton. ‘Waterloo’ zou dé doorbraak van de band worden. De rest is geschiedenis. Maar die geschiedenis was eigenlijk heel kort, want sinds 1982 heeft de band niet meer opgetreden en gingen de bandleden ieder hun eigen weg. De aanloop naar succes was lang, in de schijnwerpers staan was kort&krachtig maar eiste zijn tol  – het leven van sterren gaat niet altijd over rozen, is de boodschap. Toch laat het ABBA-museum bezoekers niet in mineur de deur uitgaan. Integendeel. Het motto is niet voor niks ‘Walk in, dance out’.

Avicii: de donkere zijde van succes

Dat succes niet leidt tot een lang en gelukkig leven, laat het ‘museum’ dat gewijd is aan het leven van Tim Bergling zien. Tim, geboren en getogen in Stockholm, is bekend onder zijn artiestennaam Avicii. Hij trad als dj over de hele wereld op, produceerde zijn eigen muziek en dat van anderen, had miljoenen fans, was wereldberoemd, gaf een nieuwe impuls aan de elektronische dansmuziek, had met Wake me up een hit in maar liefst 63 landen en toch… toch had zijn succes een donkere zijde. De jonge Zweed, als tiener al een onzekere tobber, kon het leven niet aan. Hij overleed in 2018, op 28-jarige leeftijd. Tim heeft een belangrijke bijdrage aan de ‘export’ van de Zweedse muziekscene geleverd. Zoveel zelfs, dat de Stockholm Globe Arena – in dit grootste bolvormige gebouw ter wereld worden sportwedstrijden en concerten georganiseerd – sinds mei 2021 zijn artiestennaam draagt: de Avicii Arena.

September 2022 werd in het oudste park van Stockholm, Humlegården, een sculptuur ter ere van Tim onthuld. Als de wind waait, komen de Standing Waves tot leven. Dagelijks komen fans langs om bij deze memorial stil te staan.

Opzwepend en toch ingetogen: de Avicii Experience

Een dag na Tims dood kwamen honderden fans samen op Sergels Torg in hartje Stockholm, ze rouwden en dansten door hun tranen heen op Levels. Vlakbij Sergels Torg vind je de Avicii Experience. Geen groot museum, maar een ‘beleving’, ondergebracht in een modern pand vol glas, staal en neonverlichting. De jongenskamer waar Tim zijn eerste mixen maakte, de mensen met wie hij samenwerkte, de boodschap achter de lyrics, zijn muziek, de fans, de ups&downs en zijn dood komen aan bod. Het is vooral luisteren en kijken afgewisseld met interactieve activiteiten. Ondanks de opzwepende muziek die overal te horen is, blijft de Avicii Experience een ingetogen geheel.

Geen vrolijke boodschap

Tims vader richtte namelijk een stichting op die kinderen en jong volwassenen met mentale problemen ondersteunt, de Tim Bergling Foundation. En ook daaraan wordt bij de Avicii Experience aandacht besteed. Dat is geen vrolijke boodschap en je verlaat het pand dan ook niet dansend, zoals het bij ABBA wel het geval was. Maar het is een boodschap die verteld moet worden. Of het nu gaat ABBA of Avicii, de boodschap in hun muziek zal over de hele wereld nog generaties doorklinken.

Stockholm: 60 musea

Stockholm staat bekend om van alles en nog wat. Om de veertien eilanden waarop de stad gebouwd is. Vanwege de ontelbare bruggen, trappen en waarzinnige (metro)tunnels. De trendy winkels. Om de kunstzinnige metrostations. De hippe restaurants. Ook wordt de Zweedse hoofdstad geroemd om het culturele aanbod en als broedplaats van Zweedse popmuziek. Zo zijn er zestig musea, waaronder die van ABBA en Avicii. Een paar andere opvallende musea:

Vasa Museum: hier ligt het best bewaarde zeventiende-eeuwse schip Vasa. Die verging op haar eerste tocht in 1628 voor de kust van Stockholm, lag meer dan 300 jaar op de bodem van de zee en is in 1961 gelicht.

Viking Museum: dit museum vertelt het verhaal van de Vikingen. En dan gaat het niet alleen om het archetypische beeld van de grote, bebaarde woesteling met een gehoornde helm, maar ook/juist om het ‘gewone’ volk.

Fotografiska: in dit museum staan foto’s centraal. het museum is ondergebracht in een fraai staaltje industrieel erfgoed, aan de oever van de Baltische Zee. Het museum gaat er prat op dat het ‘the worlds most open museum’ is. Het is namelijk open van 10.00 tot 23.00 uur.

LEES OOK:

• IKEA Museum – vrolijk met serieuze ondertoon
• Bakermat van de big music in de VS