Met een reistas vol sportieve kleding stap ik samen met mijn reisgenoten in de trein richting Stuttgart. Einddoel: Münsingen en Bad Urach, überromantisch vakwerkhuizenstadje met kuuroord. Een prima uitvalsbasis om de Schwäbische Alb – het ‘wilde zuiden van Duitsland’ – te verkennen. Deze regio is niet zo bekend als buurman het Zwarte Woud, maar daarom des te interessanter.

Het landschap rondom Münsingen in de Schwäbische Alb ziet er lieflijk uit. In het groene, bomen- en bloemrijke middengebergte zijn her en der romantische dorpjes gestrooid. Toch heeft dit gebied in de zuid-Duitse deelstaat Baden Württemberg een avontuurlijke kant.  Ze noemen het hier niet voor niks het  ‘wilde zuiden’. Je kunt hier op tal van plekken hiken, mountainbiken, klimmen, grotten verkennen en fietsen tussen bommen en bunkers. Dit zuidwestelijke deel van Duitsland is nog verrassend onaangetast. Dat komt onder meer doordat hier ruim 125 jaar een immens groot militair oefengebied is geweest. Sinds 2005 is het er stil.

Fietsen tussen bommen en bunkers

Tussen de groene heuvels zie je ze liggen, de bunkers en anti-tankobstakels. Zo’n 125 jaar geleden confisqueerde de Duitse Bundeswehr de regio Albgut in de Schwäbische Alb om er een immens groot militair oefenterrein van te maken. Decennialang werden hier kogels afgeschoten en ontploften er bommen en granaten. In de tachtiger jaren werd er een rondweg omheen gelegd waar tanks overheen bulderden. Nadat de militairen in 2002 het gebied verlieten, heeft de natuur op de Ehemaliger Truppenübungsplatz  er vrij baan. De aangelegde paden zijn exclusief bestemd voor fietsers en wandelaars. Behalve op de rondweg: die wordt incidenteel gebruikt als testbaan voor snelle bolides van bekende Duitse automerken.

Schwäbische Alb: ‘Levensgevaarlijk’

Hoewel de natuur hier zich groots heeft ontwikkeld en er zelfs unieke flora en fauna is, kun je daar als fietser of wandelaar alleen van een afstandje van genieten. Het is namelijk verboden om van het pad af te gaan. Grote borden met Lebensgefahr wijzen je erop dat er nog overal munitie ligt. De paden zijn tot 5 meter onder de grond en 10 meter aan beide zijden afgegraven, dus op en direct naast het pad loop je geen gevaar. De enige levende wezens die zich op de groene velden wagen, zijn schapen. Zelfs de herder weet dat het riskant is: hij hoedt zijn kudde op veilige afstand.

Uitzicht op 42 meter over Schwäbische Alb

Al heuvel-op-heuvel-af fietsend kom je langs opvallende overblijfselen. Zoals het voormalige dorpje Gruorn. Het werd eind negentiende eeuw ontruimd om plaats te maken voor de militairen. Een paar bouwwerken bleven staan, waaronder de kerk. Even verderop doemt een hoge toren op. Het is Turm Hursch, een Beobachtungstürme uit 1981. De 222 treden zijn even een uitdaging, maar de beloning op 42 meter hoogte is groot: een panoramisch uitzicht over de Schwäbische Alb.

Van kogels naar koekjes

Militairen oefenen hier niet meer. Ook in de oude kazerne iets ten noorden van Münsingen is geen spoor meer te vinden van oorlogstuig. Wel staan alle barakken er nog. Waar ooit de soldaten sliepen, aten, leefden en marcheerden, is nu een broedplaats voor allerlei ambachten ontstaan. Kogels en bommen hebben plaatsgemaakt voor chocola, zeep, wol, pasta, olijfolie en traditionele Schwäbischer koekjes. Misschien niet zo spannend, wel zo vredelievend (en lekker).

Met wetsuit en helm ondergronds

Na de lunch in het oude postkantoor van kazerne Albgut – we eten hét streekgerecht, Maultaschen, een soort maxi-ravioli – bereiden we ons voor om ‘ondergronds’ te gaan. Ze liggen verdekt opgesteld onder een groene deken, maar er liggen zo’n 2500 grotten hier in de Schwäbische Alb, dat een karstgebergte is. Kalksteen dus, waar (regen)water miljoenen jaren lang de zachte delen wegspoelde en van de overblijfselen grotten en grillige rotsen boetseerde. Bij de Falkensteiner Höhle – met een lengte van vijf kilometer een van de langste grotten van de regio – staat gids Conny van Cojote Outdoor al klaar met wetsuits en helmen met lampjes. Een onmisbare outfit voor canyoning: de grot staat namelijk grotendeels onder water.

Letterlijk: geen hand voor ogen

We klimmen, kruipen, klauteren, glijden, glibberen en waden behoedzaam honderden meters door de donkere grot, ondertussen uitstekende rotspartijen en stalactieten ontwijkend. Het is een louterende ervaring, diep onder de grond, niet eerder voelde ik me zo nietig. Het enige wat je hoort, is water. Als we op verzoek van Conny onze helmlampjes uitdoen, ervaar ik wat écht donker is. Zo donker, dat je letterlijk geen hand voor ogen ziet. Het laatste deel van de tocht leggen we in het aarddonker af, alleen op de tast langs de grillige wand en voetje voor voetje over rotsblokken en keien, net zolang tot de staafjes in mijn ogen de eerste lichtprikkels weer oppikken. We waden verder, aan het einde van de grot is het licht bijna pijnlijk. Maar wow… wat een ervaring. We zijn er gewoon stil van. Toch even een waarschuwing: ga de grotten niet in zonder begeleiding, met het onvoorspelbare waterpeil is het riskant en verboden bovendien.

Klim naar boven of toch het hazenpad

Alsof we onze zintuigen nog niet genoeg geprikkeld hebben, gaan we de volgende dag sportief verder. Bovengronds, dat wel. Je kunt de bergen van de Schwäbische Alb namelijk ook op andere manieren bedwingen. Klimmend bijvoorbeeld. Mijn reisgenoten zijn daar veel beter in dan ik. Zij klauteren, beveiligd door Jochen van Cojote Outdoor, behendig langs de steile wand bij Neuffen omhoog. Ik probeer het een paar meter en kies vervolgens het hazenpad. We komen elkaar boven aan de rots weer tegen om het karakteristieke uitzicht over de vallei en de ruïne van kasteel Hohenneuffen vast te leggen.

Schwäbische Alb is ook: hiken langs watervallen

Klimmen is niet echt mijn ding, hiken daarentegen wel. Na de lunch hebben we weer energie opgedaan voor een hike door de bergen. We gaan voor de Wasserfallsteig bij Bad Urach. Een bekroonde en daardoor populaire wandelroute, maar na de grootste waterval wordt het een stuk rustiger. Tien kilometer lang klimmen, dalen maar vooral ook verwonderd stilstaan bij de talloze watervallen, de fraaie uitzichten over de vallei, de fossielen en de restanten van vulkanisme. Als we weer afdalen naar het dal, lopen we tussen de boomgaarden. Weer zo’n verrassing van de Schwäbische Alb: het is een heuse fruitbomenregio, met meer dan anderhalf miljoen fruitbomen,1400 appelsoorten en een miljard appels als oogst. Een regionaal, vers geperst appelsapje gaat er na het sportieve avontuur dan ook prima in. Tijdens de terugreis met de trein gun ik mijn zintuigen rust. Dat mag ook wel, na het zien, horen, voelen, proeven en ervaren van zoveel Schwäbische Alb.

De Schwäbische Alb is ongeveer 700 kilometer rijden. Ik ging met de trein via Stuttgart naar Bad Urach en Münsingen. Ik overnachtte in een pipowagen op (familie)camping Hofgut Hopfenburg in Münsingen en hotel Bischoffs (een oude brouwerij) in Bad Urach.

MEER DUITSLAND

Het water van Wiesbaden

München: bier en andere ‘levensmiddelen’

Een museum vol lippenstift in Berlijn

Zwevend door Wuppertal

De architectuur van Rügen

Frankfurt oder Zoutelande