Combineer wellness, historie en natuur in Tsjechië. In de regio West-Bohemen vind je de spa-steden Karlovy Vary, Marianske Lazne en Frantiskovy Lazne. Of  duik in de mijnbouwgeschiedenis van Jachymov. Geniet van mineraalwater, wandelroutes en culturele bezienswaardigheden in Tsjechië.

Doorkijkje in Karlovy Vary, Tsjechië.

Ingang van de zuilengalerij in Marianske Lazne.

Wellness en mijnbouw in Tsjechië

Als je vanuit het zuiden van Duitsland het Ertsgebergte oversteekt, beland je in Tsjechië, in de  regio West-Bohemen. Onder het aardoppervlak van dit ooit vulkanische landschap zijn in de afgelopen miljoenen jaren heel wat kostbaarheden ontstaan. West-Bohemen is een regio vol contrasten, ontdekten we tijdens onze reis. Hier, in het Ertsgebergte, vind je zowel historische spa-steden als sporen van eeuwenoude mijnbouw. Denk aan Karlovy Vary (Karlsbad), beroemd om haar heetwaterbronnen en wellness, en Jachymov, waar zilver, uranium en  radium het landschap en de geschiedenis vormden.

Karlovy Vary: hét wellness-oord van West-Bohemen

De stoom slaat eraf, zo heet is het water dat uit een van de vele ondergrondse bronnen in spa-stad Karlovy Vary (Karlsbad in het Duits) opborrelt. De bronnen zijn overal in de stad te vinden, het vulkanische mineraalwater sputtert gestaag uit kranen en valt in bruin uitgeslagen kommen. Gasten vullen er al sinds mensenheugenis na een kuur hun kenmerkende spabeker mee en ik dus ook. De porseleinen beker heeft een kenmerkend ‘slurfje’, waardoor je mondjesmaat het loeihete, heilzame water naar binnen slurpt. Heilzaam zal het zeker zijn, maar lekker… nou nee.

Het lijkt een pijp, maar is een spabeker.

Spa-bekers zijn overal in de stad te koop.

Met de spabeker in de hand – de bekers zijn op elke hoek van de straat te koop – flaneren we net als de andere bezoekers door de historische zuilengalerijen (‘colonnades’) van de stad. Want wandelen in de buitenlucht met een kopje mineraalwater na het kuren is goed voor je, is de gedachte. Dat deden ze ‘toen’ en dat doen kuurgasten nog steeds. De tijd lijkt hier echt stil te staan en het is een bijzondere ervaring om deel te nemen aan deze traditie.

Een van de colonnades in Karlovy Vary.

Wellness-water in Tsjechië

De meest spectaculaire bron is Vridlo in de Vridelni-colonnade, hier spuit het water zestien meter omhoog. Voor het beste resultaat ga je in de nevel staan om het heilzame water te inhaleren. Na zoveel heilzame activiteiten is het hoog tijd om de stad verder te verkennen. Maar eerst: een spa-wafel. De ultradunne wafels kosten nog geen euro maar horen net als het mineraalwater bij de spa-ervaring. Op een mooie zonnige dag is het aangenaam wandelen langs de vier kilometer lange groene voetgangerszone dwars door de stad. Ook dat hoort bij de wellness ervaring waar Karlovy Vary beroemd om is.

Krokant en zoet: de spa-wafel.

Eeuwenlange kuurtraditie in de spa-driehoek

Karlovy Vary is een plaatje om te zien met dank aan de kleurrijke en ‘aristocratische’ architectuur. De spastad, vernoemd naar Karel IV die de stad in de veertiende eeuw stichtte, ligt in het dal waar de rivieren Ohre en Tepla samenkomen, omringd door heuvels en bossen. Het maakt deel uit van de spa-driehoek, de wellness-hotspot van Tsjechië, waar ook Marianske Lazne en Frantiskovy Lazne toe behoren, alle drie inmiddels werelderfgoed vanwege de spatraditie en de kenmerkende architectuur. Al meer dan 650 jaar wordt hier gekuurd, sinds men ontdekte dat het water dat uit de grond opborrelt goed is voor lichaam en geest.

De kleurrijke architectuur in Karlovy Vary.

Niet alleen gewone stervelingen, ook de gegoede burgerij, aristocraten, adel en zogeheten intelligentsia wisten het gebied te waarderen. Goethe kwam hier graag, hij is er meer dan dertig keer geweest en hij ontmoette zelfs de liefde van zijn leven in Marianske Lazne. Deze stad is al sinds 1856 een officiële spastad en staat net als Karlovy Vary op de Unesco-erfgoedlijst van historische kuuroorden. Het spaleven speelt zich af in de vele authentieke spa-hotels, rondom de ‘zingende’ fontein en de grote zuilengalerij waar meerdere bronnen hun minerale water prijsgeven.

De zuilengalerij in Marianske Lazne.

De ‘zingende’ fontein in Marianske Lazne.

WANDEL MEE  – Over Marianske Lazne is nog véél meer te vertellen. Mijn reiscollega’s van grijsopreis.nl nemen je in dit artikel  mee door deze bijzondere spa-stad.

Zilverkoorts en radonbaden in Jachymov

Groot is de tegenstelling met een heel ander leven dat ook in deze contreien plaatsvond: de mijnbouw. Om daar meer over te weten te komen, verlaten we de deftige wellness-steden van Tsjechië en reizen af naar Jachymov (Joachimsthal in het Duits), iets dieper in het Ertsgebergte en op steenworp afstand van de Duitse grens. Het Ertsgebergte heet niet voor niks zo: hier werden eeuwenlang grondstoffen gedolven. In de zestiende eeuw was er zelfs sprake van zilverkoorts. Dat waren de ‘gouden’ tijden voor Jachymov, dat toen op Praag na de grootste stad van Tsjechië was. Hier werden onder meer zilveren munten geslagen, de Joachimsthalers. Onze daalder en zelfs de dollar ontlenen hun naam aan deze ‘thalers’.

Reclamefolder voor een radiokuur.

Sinds de sluiting van de zilvermijn en de andere tin- en uraniummijnen ontwikkelde de stad zich van industrie- naar spa-stad. Dat had alles te maken met een bijproduct van uranium dat bij de mijnwinning vrij kwam: radium. Niemand minder dan Marie Curie ontdekte tijdens een bezoek aan de stad dat radium en het daarbij vrijkomende radongas heilzaam was bij gewrichtspijn. De ‘Gesundheit und Lebensfreude durch Radiumkur’ bij het Radium Palace Hotel was in de negentiende eeuw populair. Men badderde men erin of dronk af en toe een glaasje als medicijn, niet wetende dat het een dodelijk drankje was. Nog steeds wordt het – radioactieve! – element gebruikt in het badwater van sommige kuuroorden in Jachymov, maar wel in heel lage, veilige concentratie.

Tip: bezoek het Royal Mint Museum

In het Royal Mint Museum in de stad staat nog een flesje radonwater zoals dat toentertijd gedronken werd. Gelukkig wel achter dik pantserglas. Een interessant museum trouwens, waar we alles te weten komen over grondstoffen, de mijnindustrie en de munthistorie van de stad. Daarnaast is er aandacht voor de zwarte bladzijde van de stad: het concentratiekamp waar eerst de nazi’s en daarna de communisten dwangarbeiders – voornamelijk politieke gevangenen – onder onmenselijke en tot zekere dood leidende omstandigheden lieten werken in de uraniummijn. Dat uranium toch ook wat moois met zich mee kan brengen, zien we ook in het museum: kunstzinnig glaswerk dat ‘annagroen’ oplicht. Met een enigszins zwaar gemoed verlaten we Jachymov.

Glazen voorwerpen bewerkt met uranium zodat ze ‘annagroen’ oplichten.

Toch is het goed te realiseren dat het Ertsgebergte veel, zo niet alles voor deze omgeving hebben betekent. Van onder de grond werden grondstoffen gehaald die voor werk, inkomen, rijkdom en zelfs zilverkoorts zorgden. En tot op de dag van vandaag borrelt er mineraalrijk water op dat ervoor zorgt dat de spa-steden in West-Bohemen tot de mooiste van Europa behoren.

Tips: sportief en actief in West-Bohemen

De regio West-Bohemen in Tsjechië is niet alleen een kuurbestemming voor zieken of wellness-bestemming voor de rust- en ontspanningszoekers. Het landschap nodigt ook uit voor een actief verblijf. In de wintermaanden kan er in de hogere delen geskied worden. In de zomermaanden zoeken veel mensen de fietspaden op of gaan wandelen, hiken, golfen, downhill mountainbiken of kanoën.

• Een fraaie fietsroute is die tussen Karlovy Vary en Loket, langs rivier de Ohre (Egen in het Nederlands). Zie ook de leestip onderaan dit artikel!

Rotsformaties langs de fiets- en wandelroute tussen Karlovy Vary en Loket.

• Voor een panoramisch uitzicht over de stad Karlovy Vary zijn er meerdere opties. Een populaire is met de funiculaire Diana omhoog, daar een hapje en een drankje doen en dan naar beneden hiken via het beeld van Kamzik (het ‘springende’ hert). Een sportieve(re) uitdaging is de hike naar de top van de heuvel met de drie kruizen (Tri Krize).

Het beeld van Kamzik.

• Er zijn talloze wellness-hotels in Karlovy Vary, Tsjechië. Hotel Thermal mag dan niet moeders mooiste zijn, het heeft wel een uitgebreid wellness-aanbod met mineraalwaterbronnen, een buitenzwembad én het mooiste uitzicht over de stad.

Uitzicht op Karlovy Vary vanuit Hotel Thermal.

• Een wandeling over de houten vlonder door het veengebied Bozi Dar iets ten noorden van Jachymov sluit je in stijl af met een hapje en drankje bij bierbrouwerij Cerveny Vlk, Rode Wolf.

De houten vlonder door het veengebied Bozi Dar.

Bezoek een oude tinmijn

• Voor wie geen last heeft van claustrofobie, is een bezoek aan Mauritius, een oude tinmijn bij Jachymov, een aanrader. Samen met een gids daal je af naar de door de mens uitgehakte krochten van het Ertsgebergte. De mijn is voor 95% origineel en werelderfgoed. In de winter is de mijn gesloten, dan is de mijn het domein van een grote vleermuiskolonie.

In de oude Mauritiusmijn bij Jachymov.

• Net buiten Marianska Lazne ligt Kladska, ooit de jachtvelden van rijke Habsburgers. Een wandeling over de houten vlonder en het wandelpad rondom de meren in dit gebied is populair bij locals en sportieve bezoekers.

Wandelpad door Kladska National Natural Resort.

Kladska is het oude jachtgebied van de Habsburgers.

Loket – hier werd Casino Royal opgenomen

• Het historische stadje Loket, ‘Elleboog’ in het Tsjechisch, is vernoemd naar de rivierbocht waarin het ligt. Hier werd de James Bond-film Casino Royal opgenomen. Het beeldbepalende 12^e-eeuwse kasteel is een bezoek waard, in het inpandige museum zijn wapens, meubels en kleding te zien. Ook ligt er een meteoriet die in de 17^e eeuw bij Loket is gevallen.

Zicht op Loket.

Het kasteel van het stadje Loket aan de Eger.

• In restaurant Florian in Loket is de oudste bierbrouwerij van Tsjechië gehuisvest. In deze brouwerij is ook een museumpje ondergebracht waar 4000 (!) spabekers te zien zijn.

Bierbrouwerij Florian in Loket, Tsjechië.

FIETS (VIRTUEEL) MEE – Mijn sympathieke reiscollega’s van grijsopreis.nl  hebben een gedetailleerd artikel geschreven over de fietstocht tussen Karlovy Vary en Loket. Ook lees je in hun artikel meer over het bijzondere stadje Loket. 

Meer wellness-leesvoer

Kneipp – wellness op z’n Duits
Onder de wol van Texel
Het water van Wiesbaden