Denk je aan Porto, denk je aan port. Taylor’s, Graham’s, Sandeman… allemaal topnamen. Alleen…. ze komen niet uit Porto, maar uit Vila Nova de Gaia, de overbuurman.

Een authentieke sfeer, gezellige terrassen, prachtige panden, fraaie tegels, kruip-door-sluip-door-steegjes, imposante kerken, brokkelige straatjes: je struikelt* erover in Porto. Sinds 2021 is de overbuurman van de Portugese stad – Vila Nova de Gaia dus, kortweg Gaia – een bijzondere wereld rijker: de wereld van wijn. Oftewel World of Wine. WOW dus. Eén ding is wel duidelijk: Porto is een stad waar je goed ter been moet zijn en voortdurend moet opletten waar je je voeten neerzet, want authentieke straatjes en onbekommerd flierefluiten gaan niet altijd samen.

Fotogenieke stad

De stad klautert namelijk vanuit het Dourodal omhoog; het is dus veel klimmen en dalen geblazen in de stad. Gelukkig zijn er alternatieven om een teveel aan zweetdruppeltjes te voorkomen. Zo rijden er gezellige trammetjes en serieuze lightrails door de stad. Een kabelbaan aan de ene oever en een funicular aan de andere vervoeren je van hoog naar laag en omgekeerd. Moet je zeker een keertje meepakken, maar daarna is het veel interessanter om de stad via de vele trappen en schuine straten te ontdekken. Fotocamera of smartphone in de aanslag, want om praktisch elke hoek vind je weer een andere fotogenieke spot.

Gaia aan de zuidoever van de Douro

Aan de noordoever van de Douro ligt Porto. Aan de zuidoever Gaia. In de Romeinse tijd heette Gaia Gal of Cal(e). Samen gaven de twee steden hun naam aan het land, aldus een local: Porto en Gal werd Portugal. Soms tot ergernis van de inwoners van Gaia wordt hun stad voor het gemak ook Porto genoemd. Over Porto zijn boeken volgeschreven, Gaia moet het vaak doen met de vermelding dat het ‘de overbuurman van Porto’ is. Maar Gaia heeft toch echt iets wat Porto niet heeft, terwijl het wel met de eer strijkt: de wereldberoemde wijn- en porthuizen. Hier, aan de zuidoever van de Douro zijn bijna alle grote namen als Sandeman, Taylor’s en Graham’s te vinden.

Gaia – een beetje verwaarloosd

Dit deel van Gaia heet officieel Vila Nova de Gaia, letterlijk: de nieuwe stad Gaia. Vroeger, heel vroeger, in de tijd van Romeinen, woonde men vanuit strategisch oogpunt liever hoog in plaats van laag. Zo zag men de vijand eerder aankomen. De oude stad Gaia ligt dus hoog op een berg. De ‘nieuwe’ stad verrees lager, aan de oever van de Douro. Hoewel van nieuw niet echt sprake meer is. Dit deel van de stad was tien jaar geleden nog een rommeltje en verwaarloosd. De toeristen die de oversteek over de beroemde Ponte Luiz I of met een bootje over de rivier waagden, kwamen, zagen, proefden, kochten en verdwenen met een paar flessen port onder de arm weer naar de overkant. Er was immers verder niks te beleven in Vila Nova de Gaia.

En dat zinde Adrian Bridge niet.

Wie?

Adrian Bridge. Een puissant rijke Britse bankier, die in de jaren negentig tot het familiebedrijf van zijn vrouw (Taylor’s Port) toetrad. Hij keek vanuit hun immense, geel geschilderde villa uit over een verwaarloosd Vila Nova de Gaia, maar zag ook de potentie. Want waar had je nu een mooier uitzicht op Porto dan in Gaia? Vijftien jaar geleden opperde hij het idee om een vijfsterren wijnhotel in Gaia te bouwen Iedereen verklaarde hem voor gek, een luxe hotel in Gaia, daar gaat toch niemand boeken? En toch deed de rijke ondernemer het. Hij bouwde ‘zijn’ hotel, The Yeatman.

Badderen in een wijnkaraf

Ruim tien jaar bestaat het hotel nu en de gasten blijven maar komen, tot beroemde voetballers aan toe. Echt goedkoop is het ultraluxe hotel niet, maar wie ‘badderen in een infinity pool in de vorm van een wijnkaraf met het mooiste uitzicht op Porto’ nog op de bucketlist heeft staan, zeker een aanrader. Als niet-gast kun je natuurlijk een ‘wijntje doen’ op het terras  – uiteraard met datzelfde uitzicht. Neem daar dan wel de tijd voor, want de wijnkaart bestaat uit maar liefst 1300 voornamelijk Portugese wijn- en portsoorten. Een wijnbijbel is dus een betere omschrijving. Wees gerust: je hoeft die pil niet echt door te nemen, alles staat tegenwoordig op een iPad. En ook is er een verkorte versie van de wijnkaart.

Investering van meer dan 100 miljoen

Met het 109 kamers tellende hotel was de droom en de ondernemingslust van Adrian Bridge echter nog niet voltooid. In 2008 creëerde hij de eerste roséport: Croft Pink. In de jaren daarna realiseerde hij aan de voet van het hotel, in oude fabriekshallen en in onbruik geraakte portkelders, een compleet nieuwe wereld tussen de bestaande porthuizen. De naam? World of Wine. Afgekort: WOW. En dat is precies het woord dat je voortdurend op de lippen ligt. Kosten nog moeite zijn gespaard – een informatiebord vermeldt een investering van ruim honderd miljoen euro – om toeristen en belangstellenden op allerlei manieren kennis te laten maken met de wereld van wijn en port. Spiksplinternieuw: in 2020 ging WOW open, maar de coronacrisis gooide roet in het eten. De deuren gingen weer dicht en pas in juli 2021 weer open.

Styling waar je WOW tegen zegt

WOW bestaat uit een centraal plein met daaromheen dertien verschillende restaurants en cafés en zeven ‘experiences’, die allemaal een link naar wijn, port of Portugal hebben. Geen duffe musea, maar interactieve belevingen, zoals dat tegenwoordig zo mooi heet. Alles superstrak gestyled en in een vormgeving waar je ‘wow’ tegen zegt. In The Wine Experience kom je alles te weten over wijngaarden, druiven en uiteraard wijn. Ook is er een wijnschool waar je in een paar uur tijd de fijne kneepjes van het wijnproeven onder de knie krijgt. Zonder kurk geen wijn en geen port, en met Portugal als wereldspeler in de kurkindustrie ontbreekt Planet Cork dan ook niet. Je ontdekt hier waar kurk vandaan komt (de kurkeik), wat er naast wijnkurken nog meer van gemaakt wordt en ook: wat je gewicht in wijnkurken is (wow: meer dan 10.000!).

Port en chocolade gaan goed samen in Gaia

In The Pink Palace onderga je een vrolijke rosé- en portproeverij, inclusief rozeballenbak en een Pink Cadellic. Een wijn- of portproeverij gaat vaak gepaard met kaas. Maar wist je dat het zich ook heel goed laat combineren met chocola? Daar kom je achter in The Chocolate Story. Na een rondreisje door de historie en oorsprong van cacao beland je vanzelf bij een heuse chocoladefabriek. En na een chocoladeproeverij koop je nooit meer een ‘fabrieksreep’ in de supermarkt.

Nu even serieus

De experiences zijn luchtig van karakter en sommige onderdelen maken echt het kind bij je los. Wie wil er nu niet in een ballenbak vol roze ballen badderen, een ‘op-de-kop-foto’ maken, raden welke geur je ruikt, testen hoeveel kurken je in 30 seconden in een fles kunt krijgen of een explosie van kurkspetters veroorzaken. Toch heeft World of Wine ook een serieuze kant. Het wil Porto – of beter gezegd: Gaia en in het kielzog dus ook Porto – op de kaart zetten en toeristen een vrolijke, lekkere, inhoudelijke en culturele beleving meegeven waar alle zintuigen geprikkeld worden.

Daarom is er ook een expositieruimte voor moderne kunst, een mode- en textielmuseum, een museum over Porto, de Douro en port én Adrian Bridge’s eigen museum: The Bridge Collection. Hierin staat zijn eigen collectie glazen en bekers. En die is aardig omvangrijk: er staan 1800 exemplaren die negenduizend jaar drinkgeschiedenis omvatten. Ook hier kun je niet rondlopen zonder een paar keer ‘wow’ te hebben gezegd.

* Ik was aan het fotograferen in een van die schattige authentieke straatjes, deed één stapje (teveel dus) naar rechts en het was *krak*… door mijn enkel met als resultaat een dik ei op m’n enkel. Ik heb nog een paar dagen rondgestrompeld  onder het mom: ik kan er nog op staan en lopen, dus zal wel niet heel erg zijn. Maar eenmaal thuis bleek dat mijn kuitbeen gebroken was. Dat kan gebeuren als je enkelbanden heel sterk zijn, die kunnen dan een stuk bot mee trekken als je door je enkel gaat. Een avulsiebreuk heet dat.  Geen gips gelukkig, wel een brace en een week later kon ik alweer  (voorzichtig) op reis. De foto’s hieronder laten zien before & after the ‘crash’ 🙂

Een heuse Eiffelto….brug

Porto en Gaia liggen aan rivier de Douro. Zes bruggen verbinden de twee steden met elkaar. De beroemdste brug is de Ponte Luiz I, in 1886 in gebruik genomen. De boogbrug lijkt qua uitstraling op de Eiffeltoren en dat is niet zo verwonderlijk: de brug is namelijk ontworpen door een oud-compagnon van Eiffel. Het bovendek van de brug is voorbehouden aan lightrailtreinen en wandelaars. Ruim veertig meter lager ligt het benedendek, dat is bestemd voor auto’s en wandelaars. Aan de Gaiakant brengt een kabelbaan je van de oever naar de hoge deel van de brug of omgekeerd. Je maakt een kort reisje van ongeveer acht minuten over de Douro. Een enkeltje kost zes euro per persoon.

Angel’s share – zwarte dakpannen

De meeste daken in Porto en Gaia hebben typerende rode dakpannen. Ook de port- en wijnkelders. De WOW-panden zijn – van bovenaf – te herkennen aan de schone rode daken. Zie je panden met zwart uitgeslagen rode dakpannen, dan weet je: hier wordt port gemaakt. Dat zwart is geen vuil, maar ‘Angel’s share’. De portdeeltjes die verdampen en opstijgen tijdens het fermentatie- en rijpingsproces zijn volgens de urban legend bestemd voor de engelen. Het zorgt ervoor dat de dakpannen erboven zwart uitslaan.

WOW in Gaia

The World of Wine telt diverse onderdelen die in grote ‘hallen’ zijn ondergebracht. Het terrein, het centrale plein en de restaurants en cafés zijn gewoon toegankelijk, voor de experiences moet je een kaartje kopen. Tickets vanaf 28 euro per persoon, je hebt dan toegang tot twee ‘experiences’. Een gezin (2 volwassenen en 2 kinderen) betaalt 59 euro. Ook is er elk jaar een kerstmarkt bij WOW.

Porto  of Oporto?

Porto wordt ook wel Oporto genoemd. Met de extra O wordt duidelijk gemaakt dat het hier om Porto in Portugal gaat en niet om bijvoorbeeld Porto in Brazilië.

MEER INTERESSANTS IN PORTUGAL

Parels langs de Taag

Things to do in Lissabon

Madeira, de vermomde vulkaan