Als er één onderwerp is waar de inwoners van Lyon graag over praten, dan is het wel eten. En dat doen ze het liefst voor, tijdens en na de maaltijden. Dus de hele dag. Samen met Lyonnaise Stéphanie doorkruiste ik de gastronomische hoofdstad van de regio Auvergne-Rhône-Alpes.

Foto (c) F. Lapointe

Lyon, pourquoi pas?

Lyon ken ik vooral van de verkeersborden langs de Route de Soleil of als station van de TGV. Een stad waar je langs komt onderweg naar het zuiden van Frankrijk, geen stad waarbij je un-deux-trois aan een citytrip denkt. Pourquoi pas? Want de stad aan de Rhône en Saône heeft veel te bieden. Een rijk culinair leven bijvoorbeeld, met de gelauwerde sterrenchef Paul Bocuse (1926-2018) als inspirerend voorbeeld.

Foto (c) P. Soissons

Foto (c) P. Soissons

Eet smakelijk en succes

Gids Stéphanie laat me kennismaken met de bijzondere eetcultuur in deze Franse stad. Glunderend zit ze aan tafel waar net een schaal met een dampende taart is neergezet. Het donkerrode dat boven op de taart ligt, is geen zoetigheid, maar… bloed. “Bon appetit et bon courage”, schatert ze als ze mijn vertwijfelde blik ziet. Losjes vertaald: Eet smakelijk en succes, hou vol. Het is de standaardwens in Lyon. Je snapt tijdens het eten wel waarom het een kwestie van volhouden is. Niet alleen zijn de ingrediënten bijzonder, ‘Wij eten alles van een dier’, ook de hoeveelheden en het aantal gangen zijn indrukwekkend. Elke keer wanneer je denkt ‘dit zal het hoofdgerecht wel zijn’, komt er nog een gang voorbij. Om af te sluiten met een dessert, kaas en koffie. Dat ik niet met een volle buik naar mijn hotelkamer rol, heeft te maken met het gegeven dat de Lyonnais ook uit-ge-breid de tijd nemen. “Hier geen stress en haast bij het eten”, vertelt Stéphanie. Ondertussen heb ik een houten kont van het lange zitten op die authentieke maar o zo harde, houten stoeltjes.

Typisch Lyon: Le bouchon

We zitten in Le Café du Peintre, waar chef Florence Périer in de voetsporen van de fameuze Mères Lyonnaises – een eretitel voor vrouwelijke koks in de vorige eeuwen – stapt. Ze runt daar samen met zoon Max een bouchon, een typisch Lyonnais specialiteitenrestaurant. Nu ken ik dat woord alleen van de Franse filemeldingen en ik weet dat het kurk betekent. Maar een restaurant? De oorsprong van het woord is onduidelijk, zelfs Stéphanie weet het niet helemaal zeker. Wat ze wel weet te vertellen, is dat een bouchon oorspronkelijk een soort kantine voor arbeiders was, maar nu helemaal ‘(h)ip et (h)appening’, legt ze in haar charmante Frans-Engels uit. Alleen restaurants die aan specifieke eisen voldoen, mogen de naam bouchon dragen. En dat zijn er vierentwintig in Lyon en eentje in Parijs. Ze zijn te herkennen aan een speciaal schildje aan de gevel. “Hier eet je alleen lokale en verse producten”, vertelt mijn eetmaatje, terwijl ze met smaak de volgende gang – linzen, ook wel het ‘kaviaar van Croix Rousse’ genoemd – verorbert.

Foto (c) M. Kirchgessner

Foto (c) L. Combe

Verder kun je een bouchon herkennen aan de informele, huiselijke sfeer, lange tafels met ongelijk servies en posters aan de muur. Eigenlijk zoals de arbeiders vroeger ook hun maaltje aten. En de prijs? Heel betaalbaar: voor een driegangenmaal betaal je vijfentwintig tot dertig euro. Uiteraard vloeit de lokale wijn rijkelijk. Of zoals Stéphanie het prozaïsch verwoord: “Lyon heeft drie rivieren: de Rhône, de Saône en de Beaujolais”.

Eco avant la lettre

Een bouchon is dus eigenlijk een eco-restaurant avant la lettre. Duurzaam, lokaal, groen en verantwoord. Een trend, of beter gezegd: een levensstijl die in Lyon en omstreken op allerlei plekken te zien is. Stéphanie troont me een paar dagen lang mee langs allerlei uitspanningen die op de een of andere manier responsable, oftewel verantwoord en duurzaam zijn. Zoals Le Kitchen Café, het restaurant van de Zweedse chef-kok Connie Zagora. Ze werken alleen met seizoensproducten en hebben elke week een ander menu. Of wat te denken van Culina Hortus, in 2020 uitgeroepen tot het beste vegetarische restaurant van de wereld. Niks voor Stéphanie, trouwens, die net als veel stadsgenoten nog te veel van het carnivorische aanbod genieten. Vegetarische restaurants zijn daardoor nog niet zo veel te vinden in Lyon, maar ze zijn in opkomst. En op de menukaarten zie je steeds vaker vega-opties.

Mini-kaasmakerij in hartje Lyon

Midden in het centrum van Lyon staan we opeens voor een mini-kaasmakerijtje. La Laiterie maakt van biologische melk yoghurt en typische Lyonnaise kaasjes. Vroeger telde Lyon tientallen kaasmakerijen, nu nog maar eentje, met een supervers en aanlokkelijk aanbod aan kaasjes uit Lyon en andere regio’s. Een klein culinair, groen, duurzaam schatkamertje dus. Net als Lyon zelf. Te ontdekken als je afslag 39 van de A6 ’s een keertje pakt.

Dé wijk van Lyon: Croix Rousse

Liefhebbers van winkels met een bijzonder aanbod brengen een bezoek aan de alternatieve, kunstzinnige én geheimzinnige wijk Croix Rousse. In deze wijk waar vroeger de zijde-industrie hoogtij vierde, vind je nu in de smalle straatjes talloze vintage winkels, biologische supermarkten, trendy cafés, vega-restaurants, barbiers, beginnende modeontwerpers, talentvolle meubelmakers en tweedehands winkels. Ook zijn er veel muurschilderingen te vinden. Zoek in de wijk vooral naar traboules. Dit zijn verborgen doorgangen van de ene straat naar de andere, soms langs mooie binnenplaatsen, groene hofjes en fraaie trappenhuizen. Lyon telde ooit zeshonderd van deze traboules. Zo’n veertig zijn nu nog toegankelijk.

Tourisme responsable

Lyon is de hoofdstad van de regio Auvergne-Rhône-Alpes. De regio bestaat uit meerderde departementen, waaronder Ardèche, Puy-de-Dome, Drôme, Isère en Savoie. Het gebied Chartreuse maakt deel uit van de departementen Isère en Savoie. De regio stimuleert het tourisme responsable, oftewel duurzaam en verantwoord toerisme. Zo staat de Biovallée, een initiatief in de vallei van rivier de Drôme, in Europa model voor duurzame ontwikkeling. Lyon is goed te bereiken met de trein. Vanaf het TGV-station rijden bussen rechtstreeks naar de stad. In de regio Chartreuse heb je geen auto nodig, daar is een lift-service actief.

12x duurzaam/culinair in Lyon en Auvergne Rhône-Alpes

• Le Crayon: een Radisson Blu-hotel in de vorm van een potlood met onder meer een Green Key-label. Adres: 129 Rue Servient, Lyon.
• Bouchon Café du Peintre – duurzaam restaurant. Adres: 50 Boulevard des Brotteaux, Lyon.
• Le Kitchen Café – lunchcafé met seizoensgerechten. Adres: 34 Rue Chevreuil, Lyon.
• Culina Hortus – bekroond vegetarisch restaurant. Adres: 38 Rue de l’Arbre Sec, Lyon.
• Le Laiterie – biologisch kaas- en yoghurtfabriekje/winkel. Adres: 13 Rue Montebello, Lyon.
• Cité du Chocolat Valrhona – 100 jaar oude chocoladefabriek/winkel/museum waar duurzame cacao wordt verwerkt. Adres: 12 Avenue du Président Roosevelt, Tain-l’Hermitage.
• Hôtel & Spa Fac&Spera – Hoteleigenaar en wijnboer Michel Chapoutier promoot slow tourism. Adres: 1 Avenue du Docteur Paul Durand, Tain-l’Hermitage.
• Truffière la Baume Saint-Antoine – biologische truffelboerderij waar met honden naar truffels wordt gezocht. Adres: 2922 Route Des Balmes, Romans-sur-Isère.
• Cave Raspail Jean-Claude & Fils – Vader en zoon Raspail bestieren een biologische wijngaard en maken ecologische wijn. Adres: 780 Route de Die, Saillans.
• Michael Grezes – houtbewerker, maakt van overgebleven hout o.a. picknicktafels in de Chartreuse. Hij is lid van de ‘ambachtsroute’ Savoir Faire. Adres: Les Communs, Saint-Franc.
• Oréade Balnéo – een biologisch restaurant en openlucht-wellnessbad in één. Adres: Route de Perquelin, Saint-Pierre-de-Chartreuse.
• Gîte Le Chant de l’Eau – CO2-neutrale, zelfgebouwde gîte waar (bijna) alles uit eigen tuin komt. Adres: Mollard Giroud, Le Sappey en Chartreuse.

O la la – nog meer Frankrijk

• Op reis door Nantes
• Frans Catalonië: tussen berg en zee
• Fietsen in de Ardèche
• Bijzonder in Marseille